Lydia Peeters over duurzaamheidsplannen voor de transportsector
Leestijd 9 minutenMomenteel is de transportsector in Europa goed voor een kwart van de totale CO2-uitstoot op ons continent. Volgens de Europese klimaatplannen die in de Green Deal beschreven staan, moet die uitstoot tegen 2050 met 90% gedaald zijn. Dat is een hele opdracht, want er zijn voorlopig weinig waardige alternatieven voor dieseltrucks. Wij spraken met Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters en vroegen haar hoe Vlaanderen die doelstellingen wil behalen.
Hoe ver staat Vlaanderen in 2023 op de weg naar zero-emissie in de transportsector?
Lydia Peeters: We zijn in Vlaanderen volop bezig met de transitie naar zero-emissie. Vanuit de overheid zetten we alles op alles om die transitie te faciliteren en te stimuleren en zo onze koppositie inzake duurzaam transport en duurzame logistiek in Vlaanderen te behouden. Tegen 2030 willen we de CO2-uitstoot voor mobiliteit fors verminderen. In 2005 was de sector goed voor 17,7 megaton CO2-uitstoot. Tegen 2030 moeten we die met 6,3 megaton verminderen. Om dat te realiseren, hebben we een pakket aan sterke vergroeningsmaatregelen genomen voor mobiliteit in het Vlaams Energie- en Klimaatplan. Ik heb ook een topteam zero-emissie vrachtvervoer in het leven geroepen onder de koepelnaam VIAVIA (Vrachtvervoer Intelligent Aanpassen en Vergroenen via een Integrale Aanpak). We zetten in op vijf thema’s: duurzame stadslogistiek, duurzame binnenvaart, duurzame luchtvaart, multimodale corridors en zero-emissie vrachtvervoer op de weg. Aan de hand van die vijf thema’s willen we samen met private spelers beleidsaanbevelingen en acties opzetten.”
‘We willen transportbedrijven motiveren om werk te maken van vergroening’
Met welke concrete acties wilt u het transport in Vlaanderen verduurzamen om zo de plannen van Europa in de Green Deal te bereiken?
Lydia Peeters: Er zijn een groot aantal concrete actiepunten opgenomen in het Vlaams Energie- en Klimaatplan en het ‘Clean Power for Transport’ programma. Zo willen we onder andere het aantal voertuigkilometers drastisch verminderen, verschuiven en vergroenen. Een modal shift moet zowel bewerkstelligd worden voor personenvervoer als voor goederenvervoer. Dit laatste doen we door de kilometerheffing voor vrachtwagens op het wegennet uit te breiden. Zo worden ook de havengebieden en hoofdwegen met veel sluipverkeer in het grondgebied opgenomen. Op die manier willen we zo veel mogelijk transport van de weg halen en richting de waterweg en het spoor brengen. Kilometers die wel nog op de baan gereden worden, moeten groen en emissieloos worden. Daarom wordt vanaf 2024 zero-emissietransport vrijgesteld van de kilometerheffing. Vanaf 2029 mogen er in Vlaanderen bovendien geen nieuwe wagens met een verbrandingsmotor op fossiele brandstoffen meer verkocht worden. Daarin zijn we ambitieuzer dan Europa, maar het is noodzakelijk om de klimaatuitdagingen aan te pakken.
De nodige CO2-reductie halen we door te investeren in technologie, vooruitgang en de toekomst. Een beter milieu, meer welvaart en een sterkere economie gaan zo hand in hand.
Wat veel transportbedrijven vandaag tegenhoudt om voor een groene vloot te kiezen, is de hoge kostprijs. Hoe kan de overheid daarbij helpen?
Lydia Peeters: Voor veel transporteurs is de prijs van elektrische vrachtwagens vandaag inderdaad veel te hoog. Omdat we als overheid transporteurs willen ondersteunen in de aankoop van zero-emissievoertuigen en laadinfrastructuur, is er de ecologiepluspremie. Met die premie krijgen ondernemingen subsidies bij de aankoop van een zero-emissie- vrachtwagen en de bijbehorende laadinfrastructuur. Daarnaast zijn er nog de fiscale stimuli. Zo kent de aankoop van zero-emissievrachtwagens 35% verhoogde investeringsaftrek en is de laadinfrastructuur 150% fiscaal aftrekbaar.
Aan de hand van deze stimuli willen we transportbedrijven echt motiveren om werk te maken van vergroening. Want als je al deze maatregelen en het verbruik samentelt, is de total cost of ownership al veel interessanter. Het is natuurlijk ook belangrijk dat de constructeurs mee zijn in het zero-emissieverhaal. We brengen regelmatig bedrijfsbezoeken en zien effectief dat ze volop inzetten op zero-emissie. Bij Volvo Trucks in Gent bijvoorbeeld rolde vorige zomer de eerste in België geproduceerde elektrische truck van de band.
‘Het is echt een en-en-verhaal’
Hoe willen jullie als overheid de openbare laadinfrastructuur en -capaciteit in het land op niveau krijgen?
Lydia Peeters: De transitiemanager elektrificatie heeft het ‘Clean Power for Transport’ programma grondig bekeken en de markt geanalyseerd. Hij is tot de conclusie gekomen dat de vergroening van de vrachtwagenvloot volop plaatsvindt vanaf 2025. Ons topteam zero-emissie van het VIAVIA-project onderzoekt wat we kunnen doen om volgend jaar over meer dan voldoende laadinfrastructuur te beschikken. Er worden daarom pilootprojecten opgezet om laadpleinen aan te leggen met laad- en tankmogelijkheden voor verschillende zero-emissietechnologieën. Die moeten zowel te vinden zijn langs onze snelwegen als bij overslagplaatsen. Het is echt een en-en-verhaal. We zijn op heel wat vlakken gelijktijdig bezig om zo de transporteurs vertrouwen te geven in elektrisch rijden.
Experten zien veel toekomstmogelijkheden met waterstof. Hybride trucks met diesel en waterstof vereisen minder investeringen van de transporteur en verminderen de CO2-uitstoot toch al met zo’n 90%. Wat is uw kijk hierop?
Lydia Peeters: Wij geloven sterk in technologische vooruitgang en zijn van mening dat we alle technologie, innovatie en kennis die we hebben in Vlaanderen, moeten gebruiken. We zien op het terrein dat het echt in twee sporen gaat. In een eerste fase kiezen we voor kortere afstanden voluit voor elektrificatie. Dit is vandaag de meest kostenefficiënte optie. We zien dat de markt vanaf 2030 verdere stappen wil zetten in waterstoftechnologie, vooral voor lange afstanden. Vandaag de dag is waterstof vaak grijs en is er veel energie nodig om het te maken. Door waterstofhubs te creëren, zoals nu bijvoorbeeld in Oostende, wordt het mogelijk om ook blauwe en groene waterstof te produceren. We sluiten noch het een, noch het ander uit en zelfs combinaties van technologieën kunnen. We gaan voor een technologieneutraal verhaal inzake zero-emissie. Voor ons mag het alles zijn, zolang we kostenefficiënt blijven en decarbonisatie het resultaat is.
‘Aan de hand van fiscale stimuli hopen we de CO2- uitstoot van de transportsector tegen 2030 met 55% te verminderen’
Duurzaamheid is niet alleen groen rijden. Ook routes optimaliseren om het aantal lege kilometers in te perken en zo de CO2-uitstoot naar beneden te krijgen, is erg belangrijk. Hoe kunnen jullie daar als overheid in ondersteunen?
Lydia Peeters: We gebruiken de kilometerheffing als sturende fiscaliteit. Transporteurs betalen ook de lege kilometers, dus ze hebben er alleen maar baat bij om hun vrachtroutes datagestuurd te optimaliseren. Elk transportbedrijf bekijkt zijn business vanuit een economisch perspectief. Je kan beter de handen in elkaar slaan met een partner, dan met een lege vrachtwagen rondrijden. Samenwerkingen en overstophubs zijn de toekomst en zorgen ervoor dat je zo weinig mogelijk kilometers aflegt met je eigen vracht. Het uiteindelijke doel is natuurlijk om helemaal geen lege vrachtwagens op de baan te hebben. Dat moet echt de norm worden, want de files die we elke dag op onze snelwegen zien, kosten onze maatschappij op jaarbasis maar liefst 4,8 miljard euro.
Hoe kunnen we transport verder verduurzamen?
Lydia Peeters: Ik heb heel veel vertrouwen in ons team zero-emissie. Met VIAVIA hebben we echt een coalitie van bereidwilligen gevormd. We slaan als overheid de handen in elkaar met private spelers om samen acties uit te rollen, initiatieven te nemen en technologische vooruitgang te promoten. Dat is ook waar we voor transport toekomstgericht op zullen inzetten: geconnecteerd, emissievrij en gefocust op innovatie en technologische vooruitgang. De transitie is volop bezig en gaat heel snel. Door een ruim kader te creëren en met alle partners samen te werken, boeken we vooruitgang en willen we onze positie in Europa verder versterken.
Vanuit TVM Belgium ondersteunen we onze klanten in de transitie naar emissieloos rijden. Daarom hebben we een verzekering ontwikkeld specifiek voor vrachtwagens en bestelwagens die rijden op elektriciteit of op waterstof. Interesse?