Gros van transportondernemingen is familiebedrijf
België is een land van familiebedrijven. Ook in de transport- en logistieke sector is dat het geval. Volgens een schatting gaat het om meer dan drie kwart van de bedrijven.
Bedrijfsopvolging is daarbij een belangrijk aspect. Het bedrijf gaat op een bepaald moment immers over naar de volgende generatie. Deze generatiewissel goed aanpakken is cruciaal voor het bedrijf. Uit Europese cijfers blijkt dat 10% van de faillissementen in familiebedrijven het gevolg is van een slechte opvolging.
Onderzoeksbureau Panteia zocht – met medewerking van TVM klanten – uit welke risico’s er aan bedrijfsopvolging verbonden zijn en met welke tips familiebedrijven rekening kunnen houden.
Arjan Bos, oud-CEO van TVM verzekeringen vertelt:
“Een van de voornaamste conclusies is dat het proces van opvolging vooral niet onderschat mag worden. Als de opvolging niet goed geregeld is, kan het op termijn een serieuze bedreiging vormen voor de continuïteit van de onderneming. Met dit soort informatie hopen we dan ook een bijdrage te leveren aan een gezonde toekomst van onze sector, van generatie op generatie.”
De 5 fasen van bedrijfsopvolging
Voor een proces van bedrijfsopvolging neemt u best uw tijd. Zo’n proces kan oplopen tot wel 15 jaar. Dat heeft ook te maken met het feit dat er vijf verschillende fasen te doorlopen zijn:
- Tijdens de oriëntatiefase worden de eerste ideeën verkend. Ondernemers gaan praten met concullega’s, bespreken het in de familie en winnen informatie in bij hun verzekeringsmakelaar en accountant.
- De beste ideeën worden verder uitgewerkt tijdens de planfase.
- Eens de concrete plannen zijn afgerond, volgt de besluitvormingsfase. Hierin worden de definitieve datum van de overdracht, de functies van de nieuwe generatie en de verdeling van de aandelen vastgelegd. Alle besluiten worden vastgelegd in overeenkomsten en contracten zodat er geen geschillen ontstaan.
- Dan is het tijd voor de implementatiefase. Een bedrijfsoverdracht kan geleidelijk of abrupt plaatsvinden, maar vaak wordt de opvolging gedurende enkele jaren klaargestoomd om de rol over te nemen.
- Tot slot is er de fase van de nazorg. Tijdens dit moment staat de oude generatie de nieuwe ondernemer bij. Dat kan bestaan uit een adviesrol of een actieve controlerende rol.
Voorwaarden voor een succesvolle bedrijfsopvolging
Voor succesvolle bedrijfsopvolging binnen familiebedrijven in de transport en logistieke sector moet het bedrijf allereerst financieel gezond zijn. Ten tweede moet er een opvolger klaar staan met kennis en ervaring op operationeel vlak én gevoel voor ondernemerschap. Actieve betrokkenheid onder nazaten van de oprichters helpt hierbij sterk. Ten derde is het belangrijk dat de oude generatie een nieuwe toekomst gevonden heeft. Ten slotte moet het eigendom van de organisatie zonder conflicten zijn overgedragen aan de nieuwe generatie, waarbij iedereen zijn nieuwe rol kent.
Uitdagingen bij bedrijfsopvolging
Er bestaan heel wat en zeer verschillende uitdagingen bij een bedrijfsopvolging. Grosso modo vallen ze uiteen in drie types:
1. Organisatorische uitdagingen
Staat er een opvolger klaar? Heeft de opvolger voldoende ervaring? Wordt hij of zij voldoende geaccepteerd door de medewerkers? Het zijn stuk voor stuk vragen die een antwoord moeten krijgen. Een juiste inschatting voorkomt ontgoochelingen achteraf.
2. Financiële uitdagingen
Wie een bedrijf wil overnemen, moet financiering hebben. Lukt dat voor de opvolger? En is hij of zij bereid zich in de schulden te steken om het bedrijf over te nemen? Wanneer het om een schenking of erfenis gaat, zullen dan weer belastingen moeten betaald worden. Kan de opvolger dit dragen?
Vergeet bij dit aspect ook herziening van de verzekeringen niet. Wanneer het bedrijf voldoende kapitaal heeft opgebouwd, kan het werken met een hoge vrijstelling. Maar is dat ook na de opvolging nog het geval?
3. Commerciële uitdagingen
Een bedrijf weerspiegelt zich niet enkel in financiële parameters. U maakt best ook een inschatting van het potentieel in de toekomst. Kan het bedrijf de uitdagingen van de markt aan? Is het voldoende gewapend? Een bedrijfsoverdracht kan het moment zijn om de activiteiten van het bedrijf te herzien, te beperken of juist te vergroten.